Cháy nắng và ung thư da được cho là có mối quan hệ mật thiết với nhau. Điều này có đúng hay không, hai yếu tố này liên quan như thế nào? Cùng tìm hiểu bài viết sau để được các bác sĩ chuyên khoa giải đáp chính xác nhất.
Thành phần của ánh nắng là gì?
Trước khi tìm hiểu cháy nắng và ung thư da có mối liên hệ hay không bạn cần hiểu rõ các tác động của ánh nắng đối với làn da. Thành phần chủ yếu có trong ánh nắng mặt trời là tia UV ((Ultraviolet) và chia thành các loại là: UVC, UVB, UVA. Trong đó:
- Tia UVC (tia cực tím bước sóng C) gần như không gây hại cho da vì đã bị hấp thụ hoàn toàn bởi tầng ozon.
- Tia UVA (tia cực tím bước sóng A) cũng có khả năng gây thương tổn cho da nhưng không nghiêm trọng bằng tia UVB.
- Tia UVB (tia cực tím bước sóng B) có ảnh hưởng trực tiếp đến lớp biểu bì của da và đây cũng là nguyên nhân chính gây nên tình trạng cháy nắng.
Ánh nắng ảnh hưởng đến làn da như thế nào?
Cường độ cao nhất của tia UVB trong ngày là khoảng từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều. Khi bạn tiếp xúc với ánh nắng trong khoảng thời gian này mà không có biện pháp bảo vệ thì tia UVA/UVB dễ dàng xâm nhập vào biểu vì và phá hủy kết cấu da.
Đây là nguyên nhân hình thành nên các nếp nhăn, thúc đẩy quá trình lão hóa da diễn ra nhanh chóng hơn. Làn da của bạn xuất hiện các đốm nâu, tàn nhang, da sạm màu, mất cân bằng độ ẩm.
Trong trường hợp bạn thường xuyên tiếp xúc với tia UV cường độ cao, trong thời gian dài sẽ khiến cho quá trình sản sinh sắc tố melanin bị kích thích quá mức. Từ đó, làm thúc đẩy hệ miễn dịch cung cấp lượng máu bổ sung tới vùng da bị nắng làm tổn thương, làm giãn nở mao mạch và gây nên hiện tượng da ửng đỏ, nóng lên. Đây chính là dấu hiệu cảnh báo làn da của bạn đã bị cháy nắng.
Nếu bị cháy nắng ở mức độ nhẹ thì da chỉ nóng đỏ, sẫm màu, sau đó vài ngày sẽ đỡ dần. Nhưng nếu tình trạng cháy nắng nghiêm trọng hơn sẽ gây ra hiện tượng bong tróc, phồng rộp, ngứa ngáy, mọc mụn nước,…
Nguy hiểm hơn, ánh nắng mặt trời còn gây nên tình trạng “ngộ độc nắng”. Lúc này bạn sẽ gặp phải những dấu hiệu như sốt cao, đau đầu, buồn nôn, mất nước, chóng mặt. Khi gặp phải tình huống này cần được xử lý kịp thời nếu không sẽ đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của bạn.
Ung thư da là gì?
Để hiểu rõ cháy nắng và ung thư da có liên quan đến nhau hay không trước hết bạn cần hiểu rõ về bệnh lý này. Theo đó, ung thư da là một bệnh lý ác tính, hình thành do các tế bào da phát triển, phân chia mất kiểm soát.
Ung thư da khởi phát từ tầng biểu bì ngoài cùng bao gồm các tế bào sừng hoặc lớp bên trong tế bào đáy, tế bào hắc tố.
Bình thường, các tế bào da chết và sẽ bị tróc ra. Sau đó tế bào da non được đẩy lên và trở thành tầng biểu bì trưởng thành trên da, thay thế cho lớp tế bào đã chết trước đó. Tuy nhiên vì một lý do nào đó mà quá trình này không diễn ra theo trình tự. Từ đó, các tổ chức da sắp xếp bất thường làm tăng nguy cơ ung thư da.
Ung thư da gồm có 3 loại phổ biến là: ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư hắc sắc tố.
Theo nghiên cứu, ung thư biểu mô tế bào đáy và biểu mô tế bào vảy có tốc độ phát triển chậm. Vì vậy, khi được phát hiện sớm thì tỷ lệ chữa khỏi cao, phục hồi tốt.
Tuy nhiên, nếu là ung thư hắc sắc tố da có tiên lượng điều trị kém hơn. Bệnh có thể ảnh hưởng sâu sắc đến tầng da và các nguy cơ di căn đến nhiều cơ quan khác đe dọa đến tính mạng.
Bởi vậy, bạn tuyệt đối không nên chủ quan với bệnh lý này. Cần chủ động tìm hiểu về nguyên nhân, cách phòng tránh để bảo vệ sức khỏe của mình được tốt nhất.
Cháy nắng và ung thư da có liên quan đến nhau không?
Tia UV gây rất nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến da của bạn trong đó có bệnh ung thư da vô cùng nguy hiểm. Theo chia sẻ của các chuyên gia cháy nắng và ung thư da có mối liên quan mật thiết với nhau.
Cháy nắng kích thích hình thành các gốc tự do làm tăng nguy cơ ung thư da
Đầu tiên tia UV là yếu tố kích thích hình thành các gốc tự do. Các gốc tự do này làm tăng số lượng các enzyme phân hủy collagen, các gốc tự do xuất hiện ở các lớp trong biểu bì. Đồng thời tia UV cũng là nguyên nhân chính khiến cho DNA bị tổn thương.
Nếu làn da của bạn thường xuyên bị cháy nắng thì nguy cơ ung thư da càng cao. Chính vì cháy nắng ung thư da có mối liên quan đến nhau nên bạn cần chủ động thực hiện các biện pháp bảo vệ da, tránh để làn da bị cháy nắng.
Cháy nắng dẫn đến hình thành dày sừng actinic (tiền ung thư)
Bị cháy nắng ung thư da không phải là tình trạng hiếm gặp. Bức xạ của tia UV làm tăng số lượng các nốt ruồi trên vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến sự phát triển cả các tổn thương tiền ác tính, có tên gọi là dày sừng actinic.
Dày sừng actinic này được coi là tiền ung thư bởi theo thống kê cứ khoảng 100 người bị dày sừng thì sẽ có một người phát triển thành ung thư biểu mô tế bào vảy. Thường xảy ra phổ biến nhất là ở mặt, tai và cả mu bàn tay.
Cháy nắng làm suy giảm miễn dịch tăng nguy cơ ung thư da
Cháy nắng làm ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, tăng nguy cơ ung thư da.
Bình thường hệ thống miễn dịch của cơ thể có tác dụng làm lá chắn để chống lại các tác nhân gây nhiễm trùng và các tế bào lạ, bất thường. Hàng rào bảo vệ này bao gồm các tế bào bạch cầu được gọi là lympho T và tế bào da là langerhans.
Khi da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá lâu dẫn đến cháy nắng, một số hoạt chất được giải phóng có tác dụng ngăn chặn các tế bào này. Từ đó, làm suy giảm khả năng phản ứng miễn dịch toàn thân.
Tuyến phòng thủ cuối cùng của cơ thể là apoptosis hay quá trình tự chế của tế bào. Việc tiếp xúc với tia cực tím quá mức sẽ ngăn chặn khả năng hoạt động của apoptosis. Điều này tạo cơ hội cho các tế bào tiền ung thư trở thành ác tính, dẫn đến ung thư da.
Ánh nắng ảnh hưởng đến làn da như thế nào?
Với nhiều kinh nghiệm thăm khám, chẩn đoán bệnh da liễu, Dr.thaiha nhận ra rằng đa số các ca mắc ung thư da do ánh nắng mặt trời gây ra thường xuất hiện dưới dạng các biểu hiện sau:
- Vết sạm da hoặc tàn nhang: Đây có thể là dấu hiệu ban đầu của sự tổn thương do ánh nắng mặt trời. Nếu bạn nhận thấy vùng da trên khuôn mặt hoặc cơ thể có vết sạm màu không đều, nên chú ý.
- Sẹo không lành: Các vết sẹo hoặc vết thương trên da không lành hoặc không lành chậm có thể là dấu hiệu của ung thư da.
- Nốt phát ban: Bất kỳ nốt phát ban mới nào trên da hoặc sự biến đổi trong kích thước, hình dạng hoặc màu sắc của các vết nám, tàn nhang cũng cần được chú ý.
- Vùng da có vảy, khô, hoặc có vùng da bị sưng đỏ: Các vùng da bị sưng, đỏ, khô, hoặc có vảy cũng có thể là dấu hiệu của ung thư da.
- Vùng da có vết chảy máu hoặc có vẩy cứng: Nếu bạn nhận thấy bất kỳ vết chảy máu nào trên da hoặc vùng da có vảy cứng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ.
- Ngứa hoặc đau: Ung thư da cũng có thể gây ra các triệu chứng như ngứa, đau hoặc phát ban kèm theo cảm giác ngứa hoặc đau.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào từ các biểu hiện trên, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia da liễu để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác.
Phòng tránh nguy cơ ung thư da do cháy nắng như thế nào?
Có thể thấy giữa cháy nắng và ung thư da có mối liên hệ mật thiết với nhau. Khi bạn đã hiểu rõ được mối quan hệ này bạn có thể chủ động phòng tránh ung thư da bằng những biện pháp được phòng khám Dr.thaiha gợi ý như:
- Hạn chế tối đa việc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời nhất là trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 16 giờ chiều. Bởi đây là thời điểm mà bức xạ hoạt động mạnh nhất, làn da dễ bị tia UV tấn công.
- Khi đi ra ngoài nhất định phải có các trang phục chống nắng như mũ, áo chống nắng, quần dài, đeo kính râm,… Hãy ưu tiên chọn các trang phục màu sáng vì sẽ không bị hấp thụ nhiệt như màu tối.
- Luôn dùng kem chống nắng có độ SPF từ 30 trở lên để bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời tốt hơn. Hãy thoa kem chống nắng ít nhất 15 phút trước khi bạn đi ra ngoài. Và cần thoa nhắc lại sau 2 tiếng đồng hồ hoạt động dưới nắng.
- Bên cạnh đó, khi hoạt động dưới trời nắng bạn nên bổ sung đủ nước cho cơ thể. Uống đủ nước có tác dụng hạn chế nguy cơ bỏng rát da và ngăn chặn mất nước do ra nhiều mồ hôi.
Trên đây chính là những chia sẻ giúp bạn hiểu rõ được cháy nắng và ung thư da có mối liên quan như thế nào. Trong trường hợp bị cháy nắng bạn cần thăm khám tại cơ sở chuyên khoa da liễu để được bác sĩ kiểm tra, xử lý, điều trị sớm. Điều trị đúng cách để các tổn thương phục hồi sớm, góp phần ngăn chặn nguy cơ ung thư da ác tính xảy ra.
