Sẹo lồi là một trong những di chứng thường gặp khi bạn bị bỏng. Những vết sẹo này không chỉ gây mất thẩm mỹ mà khi sẹo co kéo còn gây ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của cơ thể. Điều trị sẹo lồi do bỏng cần được thực hiện sớm để có thể cải thiện độ lồi của sẹo và giảm các dấu hiệu cơ năng do sẹo gây ra.
Bỏng là gì, nguyên nhân và các cấp độ bỏng
Bỏng là tình trạng trên da có tổn thương do các yếu tố như nhiệt độ, bức xạ, dòng điện, hóa chất,… Trong đời sống sinh hoạt hàng ngày bạn sẽ khó tránh khỏi việc bị bỏng.
Các tác nhân gây bỏng chủ yếu là nước sôi, bỏng do thức ăn có nhiệt độ cao, bỏng dầu mỡ, hơi nóng từ nồi áp suất. Ít gặp hơn là các loại bỏng do lửa, xăng cồn, tia lửa điện,….
Khi bị bỏng sẽ chia làm 4 cấp độ gồm:
- Bỏng cấp độ 1
Đây là tổn thương da nhỏ nhất hay còn được gọi là bỏng bề mặt. Lúc này tác nhân gây bỏng chỉ ảnh hưởng tới lớp ngoài cùng của da, làm đỏ da, sưng, đau, khô và bong tróc da. Thông thường bỏng độ 1 sẽ lành sau khoảng 3 – 6 ngày và hầu như không gây sẹo.
Bỏng cấp độ 2
Lúc này tổn thương do bỏng đã ảnh hưởng xuống lớp dưới của da. Những trường hợp bị bỏng ở cấp độ này thì da bị phồng rộp, đỏ và sưng khá nghiêm trọng. Một số trường hợp nốt phồng rộp bị hở khiến cho vết thương luôn ở trong tình trạng ẩm ướt. Thời gian lành mất khoảng 2 – 3 tuần. Khả năng gây sẹo lồi đã xuất hiện.
Bỏng cấp độ 3
Tổn thương do bỏng đã lan tới lớp da sâu hơn, có thể chạm đến cả mạch máu. Thậm chí ảnh hưởng đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể và xương. Khi không được xử lý sớm thì vết thương sẽ bị viêm loét và rất lâu lành. Do bỏng sâu nên có thể dẫn đến sẹo lồi do da bị hoại tử, thậm chí là tử vong.
Bỏng cấp độ 4
Có thể nói đây là tình trạng do sự tổn thương của bỏng độ 3 lan xuống dưới da đi vào trong gân và xương. Hầu hết những trường hợp này đều xuất hiện di chứng để lại bỏng sẹo trên là da.
Những vết sẹo này không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng đến khả năng hoạt động bởi vết bỏng thường bị mất da trên diện tích rộng. Tổn thương cũng ảnh hưởng đến tính mạng của bệnh nhân khi không được cấp cứu kịp thời.
Sẹo lồi do bỏng hình thành như thế nào?
Khi cơ thể có vết bỏng tùy theo mức độ tổn thương mà thời gian lành sẽ khác nhau. Sẹo lồi là những vết sẹo nổi gồ trên bề mặt da do tăng sinh mô sợi quá nhiều ở chính vị trí da bị bỏng trước đó.
Sẹo lồi do bỏng là khi da bị tổn thương các mô sợi sẽ hình thành để phục hồi vết thương. Vì một lý do nào đó khiến cho các mô sợi này tăng sinh quá mức từ đó hình thành khối cứng, căng bóng được gọi là sẹo lồi.
Các tác nhân này thường là:
- Vết thương do bỏng bị nhiễm khuẩn hoặc có dị vật như lông, tóc, cát bụi bay vào.
- Xử lý vết bỏng không đúng cách, băng quá căng hoặc quá trùng làm căng kéo vùng vết thương.
- Không đảm bảo vệ sinh trong quá trình phục hồi vết thương, khiến cho vết bỏng bị nhiễm trùng.
- Do ăn uống không đúng cách trong quá trình da bị tổn thương do bỏng. Chẳng hạn như ăn thức ăn tăng nguy cơ gây sẹo như rau muống, thịt gà, đồ nếp.
Ngoài ra, người da màu có nguy cơ bị sẹo bỏng cao hơn. Trong khi đó cũng có một số người có cơ địa sẹo lồi nên dù chỉ một vết bỏng cực nhỏ cũng có thể gây ra sẹo bỏng.
Sẹo lồi do bỏng có nguy hiểm không?
Di chứng thường gặp nhất khi bị bỏng đó chính là để lại sẹo. Không chỉ là sẹo lồi mà còn có các loại sẹo khác như sẹo phì đại, sẹo lõm và đặc biệt là sẹo co kéo do vết bỏng bị mất da. Dạng sẹo lồi co kéo có thể gây ảnh hưởng đến vận động của cơ thể bệnh nhân..
Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ khi bị bỏng mà sẽ để lại các vết sẹo khác nhau. Trong đó sẹo lồi do bỏng gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến mặt thẩm mỹ, tâm lý cho đến sức khỏe người bệnh.
- Những vết sẹo lồi gây mất thẩm mỹ nhất là khi xuất hiện tại những vị trí dễ quan sát. Chẳng hạn như ở vùng mặt, cổ, ngực, tay, chân,….
- Các vết sẹo lồi do bỏng còn khiến cho người bị có cảm giác e ngại, tự ti khi giao tiếp với người xung quanh.
- Những vết sẹo lồi này còn ảnh hưởng đến các mối quan hệ xung quanh, khó khăn khi tìm kiếm việc làm.
- Các vết sẹo lồi lớn còn dễ bị kích ứng, ngứa ngáy hoặc đau đớn mỗi khi thay đổi thời tiết, ảnh hưởng sức khỏe.
- Các vết sẹo lồi nằm ở vùng liên quan tới vận động như khớp cánh tay, chân, bàn tay còn làm giới hạn khả năng vận động của các khớp.
- Các vết sẹo lồi do bỏng ở bàn tay, ngón tay còn gây dính các ngón tay với nhau dẫn đến khó phẫu thuật, phục hồi chức năng sau bỏng
Bởi vậy nên bạn không được chủ quan khi có vết bỏng cũng như xuất hiện các vết sẹo lồi do bỏng. Tốt nhất nên can thiệp sớm để tránh những biến chứng không hay xảy ra. Điều trị sớm còn nâng cao tỷ lệ thành công, giúp người bệnh lấy lại sự tự tin, tránh ảnh hưởng đến tâm lý.
Xử lý sẹo lồi do bỏng như thế nào?
Sẹo lồi do bỏng khi mới hình thành thì việc điều trị, xử lý sẽ dễ dàng hơn. Với những vết sẹo mới, không quá to có thể dùng các loại thuốc bôi. Tuy nhiên sẹo lồi do bỏng lâu năm việc điều trị sẽ phức tạp hơn.
Các phương pháp được áp dụng lúc này là:
Phẫu thuật điều trị sẹo lồi do bỏng
Phẫu thuật sẹo bỏng lâu năm được chỉ định cho những trường hợp sẹo có kích thước lớn, đặc biệt là các vết sẹo co kéo làm ảnh hưởng đến khả năng vận động của các cơ quan trên cơ thể. Đây là thủ thuật phức tạp cần phải thực hiện tại cơ sở y tế uy tín.
Thông thường phẫu thuật điều trị sẹo lồi do bỏng sử dụng bằng vạt da có cuống mạch liền được cấp bởi 1 hoặc nhiều cuống mạch. Bác sĩ sẽ rạch cắt bỏ sẹo và các tổ chức xơ sẹo. Đồng thời sẽ xác định kích thước của khuyết hổng thực tế.
Sau đó là bóc tách vạt da theo thiết kế đến nền cân, khâu da – cân bảo tồn cấp máu vạt. Đồng thời phẫu tích tìm cuống mạch nuôi vạt đảm bảo sự cấp máu cho vạt da. Tiếp theo là giải phóng cuống mạch vạt đủ để dễ dàng xoay vạt da đã bóc tách để che phủ tổn khuyết.
Cuối cùng là đặt dẫn lưu, khâu cố định vạt tại nơi nhận và đóng kín nơi cho vạt bằng các biện pháp tạo hình. Đặt gạc PVP 10%, băng kín vết thương và kết thúc phẫu thuật.
Tùy thuộc theo từng trường hợp sau khi phẫu thuật sẹo bỏng lâu năm sẽ cần kết hợp với các phương pháp khác để tăng hiệu quả điều trị. Chẳng hạn như kết hợp dùng thêm thuốc silicone gel, băng ép hoặc tiêm corticosteroid,…
Phẫu thuật lạnh điều trị sẹo lồi do bỏng lâu năm
Đây cũng là một trong những phương pháp được áp dụng để điều trị sẹo lồi do bỏng lâu năm. Để thực hiện bác sĩ sẽ tiêm nitơ lỏng vào vết sẹo để phá hủy mao mạch và các tế bào ở vết sẹo.
Khi máu nuôi giàu oxy không còn được vận chuyển đến vết sẹo thì các mô tại đây sẽ chết dần, bong tróc. Cuối cùng là sẹo sẽ xẹp xuống. Hiệu quả của phương pháp này được đánh giá khá cao có thể đạt đến 85% khi kết hợp với tiêm steroid.
Thắt cuống sẹo lồi do bỏng
Đây là một phương pháp điều trị sẹo lồi do bỏng lâu năm thay thế cho những vị trí có sẹo nhưng khó cắt bằng phẫu thuật hoặc bệnh nhân không muốn cắt sẹo. Để thực hiện bác sĩ sẽ sử dụng một loại chỉ không tan để cột quanh chân sẹo. Chỉ được siết chặt sẽ ngăn chặn dinh dưỡng đến sẹo và làm cho mô sẹo bị đứt lìa.
Ngoài những phương pháp điều trị trên, bác sĩ cũng có thể áp dụng một số biện pháp vật lý trị liệu an toàn khác với sẹo bỏng như phun nito, áp lạnh, laser, băng ép silicon… Lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào tình trạng vết sẹo cũng như là nhu cầu của bệnh nhân.
Tiêm thuốc corticosteroid
Thuốc Corticosteroid được tiêm trực tiếp vào vết sẹo lồi để ức chế sự tăng sinh của collagen, làm mờ sẹo. Phương pháp này được áp dụng với những vết sẹo lồi lâu năm nhưng có kích thước nhỏ hoặc trung bình. Liệu trình tiêm sẽ khoảng từ 4 – 9 lần và mất khoảng 6 – 12 tháng để sẹo xẹp xuống.
Một số điều cần lưu ý sau khi điều trị sẹo lồi do bỏng
Để việc xử lý sẹo bỏng lâu năm được hiệu quả nhất thì bạn còn cần phải chú ý đến chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày.
Một số những việc làm giúp nâng cao hiệu quả điều trị sẹo được bác sĩ chuyên khoa gợi ý gồm:
- Nên tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C và E để đẩy nhanh quá trình lành tổn thương.
- Nên ăn nhiều rau củ, trái cây tươi, những thực phẩm giúp mờ sẹo, giảm thâm, kháng khuẩn, kháng viêm.
- Không để cho vết thương bị dính nước, đảm bảo khô ráo để ngăn chặn nguy cơ nhiễm khuẩn.
- Tránh hoạt động mạnh, không mang vác đồ vật nặng hoặc có các hành động tì, đè vào vết sẹo.
- Mỗi khi đi ra ngoài cần phải che chắn kỹ lưỡng, không dùng mỹ phẩm hoặc đồ trang điểm lên vị trí sẹo.
- Tránh các hành động như gãi, cạy vảy vết thương sau khi điều trị, phải đảm bảo giữ sạch sẽ cho vết thương.
- Nhớ tái khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để được theo dõi quá trình phục hồi.
Có thể thấy sẹo lồi do bỏng tiềm ẩn nhiều biến chứng. Do đó khi có những vết sẹo này bạn nên chủ động thăm khám sớm. Điều trị sẹo lồi ở viện bỏng hoặc những cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để đảm bảo an toàn và đạt được hiệu quả tốt nhất. Và Dr.thaiha sẽ giúp bạn chăm sóc và điều trị tốt tổn thương bỏng để ngăn ngừa sẹo lồi hình thành. Đồng thời xây dựng nhưng liệu trình điều trị sẹo bỏng an toàn và hiệu quả nhất.
Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về sẹo lồi do bỏng cũng như cách xử lý hiệu quả. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với bác sĩ chuyên khoa da liễu tại Dr.thaiha để được tư vấn, giải đáp chính xác nhất.
